Rúmfjalir
Apríl 2016
Útskornir munir sem varðveist hafa frá fyrstu öldum byggðar sýna að kunnátta í útskurði hefur verið útbreidd á Íslandi og oft nátengd kirkjunni. Síðar má hinsvegar skilgreina útskurðinn sem alþýðulist þar sem forn munsturgerð hélt velli en sérstaða íslensks útskurðar er meðal annars fólgin í því að gripir eru í flestum tilvikum ómálaðir.
Flestir áttu kistil undir persónulega muni og rúmfjöl og sköpunarþörf fólks hefur fengið útrás í listilega útskornum gripum sem fylgdu fólki jafnvel þó það flyttist búferlum vegna vinnu og hýbýli þeirra væru annars ekki skreytt.
Hinar fjölmörgu rúmfjalir sem Þjóðminjasafnið varðveitir eru flestar frá 18. og 19.öld en þær geta í fljótu bragði virst mun eldri. Ástæðan er sú að útskurðarhefðin breyttist lítið sem ekkert í gegnum aldirnar og jurtaskrautverk einkennir útskurðarlistina. Þar sem byggð var dreifð í landinu hefur það ef til vill hindrað að stílbrigði og skurðarvenjur þróuðust. Evrópsk kirkjulist hefur haft minni áhrif en ætla mætti á þróun útskurðarlistar enda lærðist hin hefðbundna alþýðulist mann fram af manni.