Einföld form með skýrri myndbyggingu
Mars 2016
Þessi ljósmynd Óttars Kjartanssonar frá sjötta áratug 20. aldar er að mörgu leyti mjög lýsandi fyrir verk hans. Einföld form með skýrri myndbyggingu en eru þó mennsk og mjúk.
Jafnvægi myndarinnar hvílir í dökkum fleti jarðvegsins og drengjanna þriggja og ljósari góðviðrishimins uppi yfir. Flugdrekinn sem drengirnir halda í og horfa á áttina til tengir svo saman þessa tvo meginfleti í sveigðri skálínu.
Óttar Kjartansson (1930-2010) var virkur sem áhugaljósmyndari á árunum 1950-1960. Hann hóf ungur að taka myndir og voru fyrstu skrefin í myndatökum einkum á vettvangi fjölskyldu og fjallaferða. Óttar hlaut verðlaun fyrir tvær myndir á sýningu Ferðafélags Íslands árið1952.[1]
Vaxtarbrodd listrænnar ljósmyndunar á Íslandi á árunum 1950-1970 má segja að hafi verið að finna meðal áhugaljósmyndara. Fljótlega eftir 1950 hófu áhugasamir menn að stofna ljósmyndaklúbba og -félög, aðallega þó í Reykjavík. Einn af þessum ljósmyndaklúbbum og sá elsti var Litli ljósmyndaklúbburinn en hann var stofnaður í janúar 1953 og var Óttar Kjartansson frumkvöðull að stofnun hans. Kunningjar hans, Guðjón B. Jónsson, Gunnar Pétursson, Magnús Daníelsson og Þorsteinn Ásgeirsson urðu hluti af hópnum ásamt Kristni Sigurjónssyni og Rafni Hafnfjörð. Árið 1959 bættist svo Guðmundur W. Vilhjálmsson í hópinn. Litli ljósmyndaklúbburinn starfaði með listrænan metnað í huga og unnu félagsmenn margbreytileg skipulögð ljósmyndaverkefni. Hópurinn hélt eina sýningu á verkum sínum í Bogasal árið 1961 og þótti hún marka tímamót í íslenskri ljósmyndasögu en þarna gat m.a. að líta abstrakt myndefni. [2]
Eftir sýningu Litla ljósmyndaklúbbsins 1961 tóku aðrar annir við hjá Óttari, stofnun fjölskyldu, hestamennska og krefjandi starfsvettvangur hjá Skýrsluvélum ríkisins (nú Skýrr) þar sem hann starfaði lengst af.
Óttar færði Ljósmyndasafni Íslands í Þjóðminjasafni myndir sínar að gjöf árið 1998. Í safni Óttars eru 124 myndir, allt frummyndir frá árunum 1952-1961. Um ljósmyndir hans hefur verið skrifuð BA ritgerð í listasögu: „Ljósmyndir Óttars Kjartanssonar. Myndgreining á ljósmyndum“ eftir Helgu Mjöll Stefánsdóttur, maí 2010 en höfundur náði samtölum við Óttar um verk hans áður en hann lést.
Guðrún Harðardóttir
[1] Helga Mjöll Stefánsdóttir, „Ljósmyndir Óttars Kjartanssonar. Myndgreining á ljósmyndum“. (Ritgerð til B.A. –prófs, listfræði, Háskóli Íslands, maí 2010), bls. 7.
[2] Guðrún Harðardóttir, Ljósmyndun á Íslandi 1950-1970. (Rannsóknarskýrslur Þjóðminjasafns III), Reykjavík: Þjóðminjasafn Íslands, 1999, bls. 16.