Sölvi Helgason
Alþýðulistamaðurinn, flakkarinn, heimspekingurinn og sérvitringurinn Sölvi Helgason (Sólon Íslandus) fæddist í Skagafirði fyrir 200 árum, þann 16. ágúst 1820. Í Þjóðminjasafni Íslands er varðveitt stærsta safn verka eftir hann og í tilefni þessara tímamóta opnar nú vefsýning á verkum Sölva í menningarsögulega gagnagrunninum Sarpi. Sýningarstjóri er Freyja Hlíðkvist Ómarsdóttir Sesseljudóttir
Nú hafa skráningar allra myndverka Sölva í vörslu Þjóðminjasafnsins verið myndvæddar, auk nokkurra ritaðra blaða. Hér gefst tækifæri til að virða fyrir sér myndheim þessa einstaka listamanns sem naut ekki viðurkenningar í lifanda lífi. Sölvi gerði uppreisn gegn tíðarandanum en uppskar lítið annað en hrakningar og pyntingar.
Stóran hluta verka sinna bar Sölvi á bakinu á flakki sínu um landið, í flötum kassa sem hann kallaði „sálina hans Sölva“. Hólmfríður Hjaltason hitti Sölva nokkrum sinnum þegar hún var á barnsaldri, hann þá kominn á efri ár. Einu sinni sem oftar gægðist hún yfir öxl hans þegar hann var að mála, lét hrifningu sína í ljós og hrópaði upp:
- En hvað þessi blóm eru falleg!
Þá leit öldungurinn upp, og augu hans leiftruðu kynlega, er hann sagði í óvanalega þýðum rómi:
- Þetta eru rósir, barnið gott. [i]
[i] Elínborg Lárusdóttir. Tvennir tímar. Endurminningar Hólmfríðar Hjaltason. 2. útg. 2017, bls. 96.