Sauðahús í Álftaveri
Á Þykkvabæjarklaustri í Álftaveri var munkaklaustur í kaþólskum sið, stofnað 1168. Þar er nú bær og kirkjustaður. Nokkru sunnan við bæjarhúsin eru tvö sambyggð sauðahús, sem ekki er auðvelt að komast að. Við enda þeirra var áður hlaða og opið úr henni inn í bæði sauðahúsin. Vestara húsið var byggt skömmu fyrir aldamótin 1900 en það eystra nokkru síðar. Húsið er opið gestum á eigin ábyrgð daglega 8-18. Vinsamlegast gangið vel um.
Húsagerð Íslendinga til forna bar svip af því efni sem tiltækt var á hverjum stað á hverjum tíma. Í Álftaveri og Meðallandi vex mikið af melgresi, og er vestara sauðahúsið í Álftaveri dæmi um nýtingu þess til húsagerðar. Þar er melur notaður á svipaðan hátt og hrís í árefti annarra þekktra torfhúsa. Melur var gjarnan lagður í þremur lögum á húsþök. Neðsta lagið var lagt upp og ofan eftir þekjunni og melknippin látin skarast. Næsta lag var lagt þvert ofan á og það efsta lá eins og það neðsta. Efst var torfþekja. Grind eldra hússins hefur einnig þá sérstöðu að þak sperrur hvíla á steinum sem ganga út úr grjótveggjunum í sylluhæð.
Skammt frá sauðahúsunum er rúst fornbýlisins Kúabótar, og þegar unnið var að uppgreftri þar árið 1972, varð mönnum ljóst að notkun mels í húsþök væri staðbundin og nauðsynlegt að varðveita dæmi um hús slíkrar gerðar. Húsin hafa verið í umsjá Þjóðminjasafns síðan 1974 og ráðist var í endurbyggingu þeirra árið 1976.