Hlutverk og stefnur
Þjóðminjasafn Íslands er höfuðsafn á sviði þjóðminjavörslunnar. Það annast söfnun, skrásetningu, varðveislu og rannsóknir á minjum um menningarsögu þjóðarinnar og kynningu á þeim, innan lands og utan. Þjóðminjasafnið er byggðasöfnum og öðrum minjasöfnum til ráðgjafar og stuðlar að samvinnu safna og samræmdri stefnu á sviði þjóðminjavörslunnar.
Hlutverk Þjóðminjasafns Íslands
Hlutverk Þjóðminjasafnsins er margþætt, enda er því lögum samkvæmt ætlað að vera miðstöð þjóðminjavörslu. Safninu er einnig ætlað að stunda rannsóknir á menningarsögulegum minjum jafnframt því að miðla þekkingu á menningararfi þjóðarinnar. Á vegum safnsins starfa því sérfræðingar í fjölmörgum greinum, s.s. forvörslu, fornleifafræði, byggingarsögu, þjóðháttafræði, sagnfræði og listfræði. Minjavarslan felst í því að safna, varðveita, rannsaka og miðla þekkingu á þjóðararfinum í víðum skilningi, enda spanna minjar í vörslu safnsins allt frá þjóðháttum, húsbúnaði, fatnaði, listgripum, kirkjugripum, verkfærum og atvinnuminjum, til húsasafnsins sem telur 43 hús [ÞÓ1] vítt og breitt um landið.
Mikið er leitað til safnsins með hvers kyns fyrirspurnir og heimsóknir skólabarna hafa verið fastur liður í starfseminni um áratuga skeið. Háskólanemar í safnafræði, sagnfræði, listasögu, þjóðfræði og fornleifafræði finna sér einnig verkefni á vettvangi safnsins, einkum í tengslum við lifnaðarhætti fyrr á tíð. Þá hafa heimsóknir gömlu íslensku jólasveinanna síðustu 13 dagana fyrir jól orðið einkar vinsælar meðal yngstu safngestanna.
Hlutverk Þjóðminjasafns Íslands og byggðasafna er að safna, skrásetja, varðveita, forverja og rannsaka minjar, svo sem forngripi, kirkjugripi, listmuni, nytjahluti, svo og myndir, hljóðritanir og skráðar heimildir um þjóðhætti og kynna þær, innan lands og utan. Til slíkra minja geta einnig talist hús sem hafa sérstakt gildi að mati þjóðminjavarðar. Hverju byggðasafni ber að leggja áherslu á söfnun og sýningu á munum sem telja má einkennandi eða sem hafa sögulegt gildi fyrir hlutaðeigandi byggðarlag eða landsfjórðung.
Þjóðminjasafnið skal stuðla að rannsóknum á minjum um menningarsögu Íslendinga og útgáfu fræðilegra rita um þær. Í safninu skulu varðveittir aflagðir kirkjugripir og þeir gripir sem safnið og forráðamenn kirkna eru sammála um að ekki sé ástæða til að hafa í kirkjum lengur. Þó getur Þjóðminjasafnið falið viðurkenndu safni varðveislu gripanna. Grunnsýningar Þjóðminjasafnsins sýna annars vegar menningarsögu þjóðarinnar frá landnámi til vorra daga og þar eru sýndir allir merkustu gripir safnsins.
Jafnlaunastefna
Tilgangur og gildissvið
Jafnlaunastefnan gildir fyrir allt starfsfólk sem hefur verið skipað í starf eða hefur gildandi ráðningarsamband við Þjóðminjasafn Íslands. Stefnan nær ekki til verktaka og starfsfólks í tímavinnu.
Jafnlaunastefna
Stefna Þjóðminjasafns Íslands er að allt starfsfólk njóti jafnra launa og sömu kjara fyrir sömu eða jafnverðmæt störf óháð kyni. Jafnlaunastefnan nær til alls starfsfólks Þjóðminjasafns Íslands og skal tryggja starfsfólki þau réttindi sem kveðið er á um í 6. grein laga nr. 150/2020. Forsendur launaákvarðana eru að þær séu í samræmi við kjarasamninga og tryggi að sömu laun og sömu kjör séu fyrir sambærileg eða jafnverðmæt störf. Tryggja skal að starfsfólki sé ekki mismunað á grundvelli mismunandi kjarasamninga.
- Til að fylgja jafnlaunastefnu skuldbindur Þjóðminjasafns Íslands sig til að:
- Viðhalda vottuðu jafnlaunastjórnunarkerfi sem byggist á jafnlaunastaðlinum ÍST 85, það skjalfest og því viðhaldið með stöðugum umbótum.
- Framkvæma launagreiningu a.m.k. einu sinni á ári þar sem borin eru saman jafnverðmæt störf og athugað hvort mælist munur á launum eftir kyni. Kynna skal fyrir starfsfólki helstu niðurstöður launagreiningar sem er til úttektar nema persónuverndarhagsmunir mæli gegn því.
- Bregðast við frábrigðum með stöðugum umbótum og eftirliti.
- Framkvæma innri úttekt á öllum útgefnum skjölum sem tilheyra jafnlaunastjórnunarkerfi eigi sjaldnar en á þriggja ára fresti.
- Halda rýni stjórnenda árlega þar sem jafnlaunamarkmið eru sett fram og rýnd.
- Fylgja viðeigandi lögum, reglum og kjarasamningum sem í gildi eru á hverjum tíma og staðfesta hlítni við lög.
- Kynna stefnuna árlega fyrir starfsfólki og skal hún vera aðgengileg á innri og ytri vef stofnunarinnar.
Þjóðminjavörður ber ábyrgð á jafnlaunastefnu sem er jafnframt launastefna stofnunarinnar. Mannauðsstjóri er fulltrúi jafnlaunastjórnunarkerfisins og skal starfsfólk leita til hans með athugasemdir eða fyrirspurnir.
23.01.2024 - útgáfa 3.0
Aðrar stefnur
Loftlagsstefna Þjóðminjasafns Íslands (pdf)
Stefnur Þjóðminjasafns Íslands 2017 (pdf)
Safnastefna á sviði menningarminja 2017 (pdf)
Fjárveitingabréf frá menntamálaráðueyti 2017 (pdf)
Safnastefna á sviði þjóðminjavörslu 2010-2014 (pdf)