Þjóðminjasafn Íslands

Valmynd


Þú ert hér Forsíða - Sýningar & viðburðir - Aðrar sýningar -

Gripur mánaðarins

  • 2021

    september, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2020

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2019

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2018

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2017

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2016

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, febrúar, janúar

  • 2015

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, janúar

  • 2014

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar


Gripur mánaðarins
  • 7-juli-sodull
  • Næsta færsla
  • Fyrri færsla

Steindur söðull og skartreiði frá Krossavík

JÚLÍ 2018

1.7.2018

 

Þjms. 3418 og 3419.

Í Þjóðminjasafni Íslands er varðveittur fjöldi gripa sem tengjast hestinum. Kvensöðlar eru þar fyrirferðarmiklir. Þeir elstu eru frá 17. öldinni. Einkenni eldri kvensöðla eru að sætið snýr þvert á stefnu hestsins. Þessi gerð er nefnd bríkarsöðlar eða hellusöðlar. Bríkurnar, umgjörðin um sætið, eru settar málmþynnum, skjöldum eða skreyttar og brúnir bryddaðar látúnsþynnum. Það var vart á færi nema efnafólks að eiga skreytt reiðver. Íburðurinn gefur til kynna þjóðfélagsstöðu eigendanna.  

Söðullinn frá Krossavík í Vopnafirði sker sig frá öðrum söðlum í Þjóðminjasafni Íslands. Bríkurnar eru klæddar máluðu leðri sem í er stansað munstur. Hann er að líkindum eini varðveitti steindi söðullinn á landinu, en í fornum sögum er bæði talað um smellta söðla og steinda.  Lýsingarorðið steindur merkir málaður og í lýsingu sinni á söðlinum skrifaði Sigurður Vigfússon forstöðumaður Forngripasafnins árið 1890 eftir að hann hafði keypt til safnsins ofantalda tvo gripi: „er hann allr utann yfirklæddr með því dyra Spansku leðri sem kallað var, enn sem nú er ekki búið til lengr, það var alt með upphleyptum gylltum rósum, og með ymsum litum... engan söðul hefi ég séð með því áðr...“ (Þjms. 3418).7-juli-reidi

Reiðinn er íburðarmikill með 27 skreyttum stokkum og spennum. Stofninn er úr tvískiptri ól. Á henni miðri er reiðakúlan með drifnu munstri og spaðar til beggja hliða. Út frá miðjuólinni eru tvær ólar beggja megin sem mynda þríhyrning og náraslettur settar gröfnum stokkum eru til beggja átta aftan við reiðakúluna. Náraslettur löfðu niður eftir lendum reiðskjótans beggja megin og hafa líklega leitt til þess að efla vilja hans. Skrautbúnaður á reiðverum hafði ekki aðra þýðingu en þá að vera til prýði. Um stokkana á reiðanum segir Sigurður: „allt er þetta með allgóðum og líflegum rósum, og er það merkilegt hvað þetta verk hefir staðið á töluvert háu stigi á 17 og 18 öld, eins og eg hefi opt áðr tekið fram...“ (Þjms. 3419).

Sigurður hafði áhuga á málm- og silfursmíðum enda silfursmiður sjálfur.

Vel var búið í Krossavík og en þar sat Guðmundur Pétursson sýslumaður (f. 1748 d. 1811). Guðmundur var stórættaður og reiðtygi þessi gæti hann hafa keypt handa annarri hvorri sinna kvenna, sem báðar hétu Þórunn. Sú fyrri var Pálsdóttir en seinni Guttormsdóttir.  

Söðlar með þessu eldra lagi duttu úr notkun fyrir eða um miðja 19. öld þegar svonefndir enskir söðlar komu til sögunnar. Ekki hefur verið auðvelt að sitja hest og snúa þvert á þá átt sem riðið var með samsíða fæturna á fótafjölinni.

Í Þjóðminjasafninu er margt góðra gripa frá Krossavík og eru nokkrir þeirra úr silfri enda talað um Krossavíkursilfrið.  

Lilja Árnadóttir

 

Heimildir:
Sigríður Sigurðardóttir (2018).  Reiðtygjaprýði. Í Prýðileg reiðtygi. Reykjavík: Þjóðminjasafn Íslands.
Sarpur.is

 

 


Aðalvalmynd

  • Sýningar & viðburðir
    • Grunnsýning
      • Þjóð verður til
        • Tímabil
    • Sérsýningar
      • Eldri sýningar
      • Sýningar í gangi
      • Sýningar framundan
    • Aðrar sýningar
      • Hús Þjóðminjasafns
      • Ljósmynd mánaðarins
      • Vefsýningar
        • Minningarsjóður Ásu G Wright
    • Viðburðir
      • Fyrirlestrar
      • Eldri fyrirlestrar Þjóðminjasafns
      • Viðburðir framundan
  • Þjónusta
    • Fyrir gesti
      • Algengar spurningar
      • Aðgengi
      • Leiðsögn fyrir hópa
      • Fjölskyldan
      • Kaupa miða
      • Opnunartími og verð
      • Verslun og veitingar
    • Fræðsla
      • Skólar
        • Leikskólar
        • Grunnskólar
        • Gullkista safnfræðslunnar
        • Framhaldsskólar
        • Háskólar
        • Á eigin vegum
        • Fræðslupakkar fyrir grunnskóla
        • Fræðsluefni
        • Fræðslupakkar
      • Bókun skólahópa
      • Stafrænt fræðsluefni
        • Börn á safninu
        • Gamalt og gott
        • Fyrirlestrar
        • Safnið í sófann
    • Salarleiga
      • Fyrirlestrasalur Þjóðminjasafninu við Suðurgötu
      • Leiga á Myndasal fyrir móttökur
    • Önnur þjónusta
      • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
      • Beiðni um lán á safnkosti
      • Beiðni um sýnatöku á safnkosti
      • Beiðni um lán á safngrip til sýninga
      • Bóka- og heimildasafn
      • Eftirtökur af ljósmyndum hjá Ljósmyndasafni Íslands
      • Leita í safneign
      • Viltu afhenda safninu muni eða myndir?
      • Afhending gagna úr fornleifarannsóknum
  • Stofnunin
    • Um safnið
      • Fréttir
      • Hlutverk og stefnur
      • Lög og reglugerðir
      • Saga safnsins
      • Skipurit
      • Minjar og Saga
    • Starfsemi
      • Fjármál og þjónusta
        • Bóka- og heimildasafn
        • Skjalasafn
      • Húsasafn
      • Ljósmyndasafn Íslands
        • Gjaldskrá
        • Myndasöfn
        • Rannsóknir
        • Skráning
        • Varðveisla mynda
        • Þekkir þú myndina
      • Munasafn
        • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
        • Afhending gagna úr fornleifarannsóknum
        • Beiðni um sýnatöku á safnkosti
        • Beiðni um lán á grip til sýninga
        • Forvarsla
      • Þjóðháttasafn
      • Rannsóknarstöður
      • Starfsfólk
      • Laus störf
    • Útgáfa
      • Bækur og rit
      • Handbækur
      • Skýrslur
  • Vefverslun
  • En
    • Museum information
      • Visit
        • FAQ
        • Book your ticket now
        • Opening hours and prices
        • Accessibility
        • Café and shops
        • Location
        • Guided Tour
        • Family Room
      • Exhibitions
        • Permanent Exhibitions
        • Temporary Exhibitions
        • Previous Exhibitions
      • About the Museum
        • Historic Buildings
        • Photographs and Prints
        • History and Role
      • Applications
        • Application for access to Museum objects for examination
        • Application for sampling
    • Upcoming events
    • Web store
    • IS
    • Audio Guide
  • Leita

Leita á vefnum


Póstlisti Þjóðminjasafnsins

Þjóðminjasafn Íslands Suðurgötu 41, 102 Reykjavík
Sími: 530-2200
thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga frá kl. 10-17 - lokað mánudaga
Persónuvernd hjá Þjóðminjasafni Íslands
  • Instagram
  • Facebook
Opnunartími og verð

Þetta vefsvæði byggir á Eplica