Þjóðminjasafn Íslands

Valmynd


Þú ert hér Forsíða - Sýningar & viðburðir - Aðrar sýningar - Gripur mánaðarins

Gripur mánaðarins

  • 2020

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2019

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2018

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2017

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2016

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, febrúar, janúar

  • 2015

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, janúar

  • 2014

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2010

    janúar


Gripur mánaðarins
  • Sundföt
  • Næsta færsla
  • Fyrri færsla

Sundföt

JÚLÍ 2019

1.7.2019

Þjms. 1991-58-3
Þjms. 1991-28-8
Þjms. 1991-28-9

Gripur/gripir mánaðarins í júlí eru sundbolir. Það er vel við hæfi þar sem fólk iðkar trúlega sund meira í þessum hlýjasta mánuði ársins en í annan tíma.

Fyrir valinu urðu þrír mismunandi sundbolir, allir frá svipuðum tíma. Sá elsti (Þjms. 1991-58-3) er frá árunum milli 1930-1938. Hann er dökkblár og appelsínugulur, úr ull, með hvítum, bláum og appelsínugulum bekkjum í mittisstað og tvöfaldur að neðan, þ.e. buxur og pils yfir. Konan (f. 1907) sem átti bolinn synti þó lítið í honum að eigin sögn, en notaði hann fremur í sólbaði.
Græni sundbolurinn (Þjms. 1991-28-8) er einnig ullarsundbolur og er frá árunum í kringum 1940-1945.
Þriðji sundbolurinn (Þjms. 1991-28-9) er svartur „silkisundbolur“ (rayon-). Þetta er karlmannsbolur úr eigu manns sem keppti í honum í sunddeild Glímufélagsins Ármanns um 1938-1940, þá 14 ára gamall. Hann er því mun efnisminni og þynnri en kvenbolirnir og hefur því auðsjáanlega hentað betur til sunds fremur en þessir tiltölulega þykku ullarkvenbolir.

Örar breytingar urðu síðan á sundfatatískunni upp úr seinni heimstyrjöldinni með tilkomu gerviefna og almennrar sundkunnáttu. Samhliða því urðu sólböð algengari og mjög eftirsóknarvert varð hvítu fólki að fá á sig brúnan hörundslit, öfugt við það sem áður tíðkaðist, þegar fínar dömur notuðu ýmis ráð til að forðast sólina, s.s. með sólhlífum og sólhöttum. Í kringum 1960 fór sífellt meira að bera á bikinisundfötum og áttu þekktar leikkonur eins og Brigitte Bardot, Raquel Welch og Ursula Andress sinn þátt í því að gera þessi tvískiptu sundföt vinsæl.1 Sundfatatískunni var síðan haldið mjög á lofti eftir tilkomu fegurðarsamkeppna upp úr 1950, allt fram á okkar daga, þótt slíkur fatnaður hafi oft hentað fremur illa til sunds. Í dag er þó hægt að fá sundfatnað sem er sérstaklega hannaður til sundiðkunar og æ fleiri stunda sund, bæði í keppnum og til heilsubótar.

Íslendingar búa við þann munað að geta baðað sig og æft sund á öllum tímum ársins og í hvaða veðri sem er þökk sé heitum uppsprettulindum landsins. Öll þekkjum við til Snorralaugar í Reykholti sem Snorri Sturluson mun hafa baðað sig í milli ritstarfanna, þótt trauðla muni honum hafa tekist að synda í þeirri laug. Óvíst er hversu mikla sundkunnáttu frumbyggjar landsins höfðu á valdi sínu þótt ýmsar fornsögur greini frá frægum sundafrekum bæði karla og kvenna. Þar nægir að nefna sund Grettis Ásmundarsonar úr Drangey sem greint er frá í Grettissögu og sundi Helgu Haraldsdóttur úr Geirshólma í Hvalfirði til lands, í Harðar sögu og Hólmverja. Það er því ljóst að sundkunnátta fornmanna hefur verið nokkur og tekur Jónas Hallgrímsson svo djúpt í árinni að segja að þeir hafi verið „...fullnuma í þessari kunnáttu”2 í formála bókarinnar Sund-reglur prófessors Nachtegalls sem Fjölnismenn gáfu út árið 1836. Eftir það virðist þó sem sundkunnáttu landsmanna hafi hrakað verulega:

      “Enn það fór með sundið okkar Íslendínga einsog annað; þegar deifðin kom í þjóðina, tíndist sú ment, og það er varla ofhermt, að   
      firir 14 eða 15 árum, hafi ekki verið fleiri enn sosem 6 menn á öllu landinu, sem væru sjálfbjarga, ef þeir lentu í polli, sem þeir náðu 
      ekki niðr' í.”3

Langur tími leið þó þangað til sundkennsla varð almenn á Íslandi en fyrst er vitað um eins konar sundskyldu í Vestmannaeyjum árið 1880 og Sundfélag Reykjavíkur var stofnað 1884.4 Fór kennslan þá fram í köldum sundpollum eða sjó. Það var því ekki fyrr en árið 1940 sem sundskyldu var komið á í landinu með íþróttalögum5 og allar götur síðan hefur hvert mannsbarn á Íslandi lært að synda samfara skólagöngu sinni.

Árið 1951 efndu Norðurlandaþjóðirnar til norrænnar sundkeppni þar sem markmiðið var að fá sem flesta landsmenn til að synda 200 metra. Keppnin var fyrst haldin 1951 og endurtekin á þriggja ára fresti, oftast með yfirburðasigri Íslendinga.6 Þó varð oft ósætti milli þjóðanna um framkvæmd keppninnar og svo fór að hún var að lokum lögð niður árið 1984.7

Í dag eru fáar þjóðir sem geta státað sig af jafn mikilli og almennri sundkunnáttu og Íslendingar og er þá ekki spurt um hvaða sundfatnaður er notaður, þar ríkir algjört frjálsræði...

Gróa Finnsdóttir

Heimildir:

Ingimar Jónsson. (2004). Íþróttir og líkamsmenning. Frá glímu og sundi í golf og blak. Í Árni Björnsson og Hrefna Róbertsdóttir (ritstj.) Hlutavelta tímans. Menningararfur á Þjóðminjasafni, bls. 362-371. Reykjavík: Þjóðminjasafn Íslands.

Jónas Hallgrímsson. (1836). Formáli. Í Sund-reglur prófessors Nactegalls auknar og lagaðar eptir Íslanns þörfum af útgjefendum Fjölnis, bls. v-vi. Kaupmannahöfn: P.N. Jörgensen, 1836.

Sarpur.is 

Stefán Pálsson. (2018, 17. júní). Beygja, kreppa, sundur, saman. Vísir (vefslóð: https://www.visir.is/g/2018180619130).

Wikipedia. Bikini. Vefslóð: https://en.wikipedia.org/wiki/Bikini

 


1) Wikipedia. Bikini.
2) Jónas Hallgrímsson, bls. v-vi.
3) Jónas Hallgrímsson, bls. v-vi.
4) Ingimar Jónsson, bls. 365.
5) Ingimar Jónsson, bls. 366.
6) Stefán Pálsson.
7) Stefán Pálsson.


Aðalvalmynd

  • Sýningar & viðburðir
    • Grunnsýningar
      • Þjóð verður til
        • Tímabil
      • Sjónarhorn
    • Sérsýningar
      • Eldri sýningar
      • Sýningar í gangi
      • Sýningar framundan
    • Aðrar sýningar
      • Gripur mánaðarins
      • Hús Þjóðminjasafns
      • Ljósmynd mánaðarins
      • Vefsýningar
        • Minningarsjóður Ásu G Wright
    • Viðburðir
      • Fyrirlestrar
      • Eldri fyrirlestrar Þjóðminjasafns
      • Viðburðir framundan
      • Samferða um söfnin
  • Þjónusta
    • Fyrir gesti
      • Aðgengi
      • Fjölskyldan
      • Opnunartími og verð
      • Staðsetning
      • Verslun og veitingar
    • Fræðsla
      • Leiðsögn fyrir hópa
      • Skólaheimsóknir
        • Leikskólar
        • Grunnskólar
        • Framhaldsskólar
        • Háskólar
        • Á eigin vegum
        • Fræðslupakkar fyrir grunnskóla
      • Víkingaþrautin
        • Þrautirnar
    • Salarleiga
      • Fundarherbergi Safnahúsinu við Hverfisgötu
      • Fyrirlestrasalur Þjóðminjasafninu við Suðurgötu
      • Ráðstefnu- og tónleikasalur Safnahúsinu við Hverfisgötu
      • Leiga á Myndasal fyrir móttökur
    • Önnur þjónusta
      • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
      • Beiðni um lán á safnkosti
      • Bóka- og heimildasafn
      • Eftirtökur af ljósmyndum hjá Ljósmyndasafni Íslands
      • Viltu afhenda safninu muni eða myndir?
  • Stofnunin
    • Um safnið
      • Fréttir
      • Hlutverk og stefnur
      • Lög og reglugerðir
      • Saga safnsins
      • Skipurit
      • Minjar og Saga
      • COVID-19
    • Starfsemi
      • Fjármál og þjónusta
        • Bóka- og heimildasafn
        • Skjalasafn
      • Húsasafn
      • Ljósmyndasafn Íslands
        • Gjaldskrá
        • Myndasöfn
        • Rannsóknir
        • Skráning
        • Varðveisla mynda
        • Þekkir þú myndina
      • Munasafn
        • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
        • Skil á gripum úr fornleifarannsókn
        • Beiðni um sýnatöku á safnkosti
        • Beiðni um lán á grip til sýninga
        • Forvarsla
        • Þjóðháttasafn
      • Rannsóknarstöður
      • Starfsfólk
      • Laus störf
    • Útgáfa
      • Bækur og rit
      • Handbækur
      • Stafrænt fræðsluefni
        • Börn á safninu
        • Gamalt og gott
        • Fyrirlestrar
        • Safnið í sófann
      • Skýrslur
        • Fornleifarannsóknir
  • Vefverslun
  • En
    • Museum information
      • Visit
        • Family Room
        • Opening hours and prices
        • Café and shops
        • Location
        • Guided Tour
      • Exhibitions
        • Permanent Exhibitions
        • Temporary Exhibitions
        • Previous Exhibitions
      • About the Museum
        • Historic Buildings
        • Photographs and Prints
        • History and Role
      • Applications
        • Application for access to Museum objects for examination
        • Application for sampling
      • COVID-19
    • Upcoming events and exhibitions
    • Web store
    • IS
  • Leita

Leita á vefnum


Póstlisti Þjóðminjasafnsins

Þjóðminjasafn Íslands Suðurgötu 41, 102 Reykjavík
Sími: 530-2200
thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga nema mánudaga frá kl. 10-17
Persónuvernd hjá Þjóðminjasafni Íslands
Safnahúsið Hverfisgötu 15, 101 Reykjavík
Sími: 530 2210
thjodminjasafn@thjodminjasafn.is Opið alla daga nema mánudaga frá kl. 10-17

  • Instagram
  • Facebook
Opnunartími og verð

Þetta vefsvæði byggir á Eplica