Þjóðminjasafn Íslands

Valmynd


Þú ert hér Forsíða - Sýningar & viðburðir - Aðrar sýningar - Gripur mánaðarins

Gripur mánaðarins

  • 2020

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2019

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2018

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2017

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2016

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, febrúar, janúar

  • 2015

    desember


Gripur mánaðarins
  • Verskrína undan Eyjafjöllum
  • Næsta færsla
  • Fyrri færsla

Verskrína undan Eyjafjöllum

Febrúar 2017

1.2.2017

Verskrínan er frá Eyvindarholti undir Eyjafjöllum og afhenti Þórður Tómasson í Skógum Þjóðminjasafninu hana að gjöf árið 1958. Þetta er hefðbundin skrína úr furu, fest saman með trénöglum, loki á hjörum og læsingu að framan. Hæð 42 sm, lengd 67 sm og breidd 25 sm. Á báðum göflum er handfang sem breikkar um miðju og þar á kringlótt gat, sem hægt hefur verið að þræða í grannan kaðal til þess að geta borið skrínuna á bakinu. Verskrínan er frá 19. öld og var í eigu Ólafs Ólafssonar bónda í Eyvindarholti.  

Í þúsund ár reru Íslendingar til fiskjar á litlum trébátum sem mest megnis voru knúnir áfram með handafli, þ.e. árum, en einnig seglum. Fiskveiðar á opnum bátum voru stundaðar árið um kring en lítið sem ekkert á sumrin þegar sveitirnar þurftu á sem mestu vinnuafli að halda. Skrínur sem þessar höfðu menn með sér að heiman í verstöðina, en þar var búið í kofum úr torfi og grjóti sem kölluðust verbúðir og höfðu margar þeirra hlóðir til að sjóða á fisk. Flestur annar matur var tekinn með að heiman og borðaður kaldur, þ.e. kindakæfa, smjör, tólg, mör, rúgbrauð, harðfiskur og mjólkursýra. Á síðari hluta 19. aldar var farið að nota kaffi. Sérstakt ílát var haft undir smjör og kæfu sem kallað var skrína eða verskrína. Hverjum manni var ætlaður ákveðinn skammtur til einnar vertíðar samkvæmt fyrirfram ákveðnum reglum, sem gátu verið nokkuð mismunandi eftir stöðum. Skammturinn gat t.d. verið um 30 – 35 kíló af kæfu og álíka af smjöri. Fiskimenn tóku ekki nesti með sér á sjóinn og var því allur matur snæddur í landi.

Vertíðir voru á nokkuð mismunandi tímum eftir landshlutum og fór það einkum eftir fiskigöngum. Þorskurinn kom að Suðurströndinni til hrygningar og gekk síðan sólarsinnis umhverfis landið, en hann var helsti nytjafiskur landsmanna. Vetrarvertíð byrjaði þannig fyrst á Suðurnesjum eða í Gullbringusýslu og hófst 25. janúar en var seinna flutt til 3. febrúar og stóð í 14 vikur.

Ýmist var róið úr heimahöfn eða s.k. útverum, en þá var farið á fjarlæga staði þar sem stutt var á miðin. Algengt var að menn ferðuðust í aðra landshluta til þess að komast í verstöð og gátu lengstu ferðirnar tekið um 12 daga. Þjóðsögur hafa myndast um slíkar ferðir sem stundum gátu verið mjög erfiðar og jafnvel hættulegar. Mest var sótt í verstöðvar á Suður- og Vesturlandi.

Ágúst Ólafur Georgsson

Heimildir:

Ágúst Ólafur Georgsson. 2004. Sjósókn og siglingar. Í Hlutavelta tímans, bls. 183-193. Reykjavík: Þjóðminjasafn Íslands.
Jón Árnason. 1954-1961. Íslenzkar þjóðsögur og ævintýri II og VI. Reykjavík: Þjóðsaga.
Lúðvík Kristjánsson. 1982. Íslenzkir sjávarhættir II. Reykjavík: Bókaútgáfa Menningarsjóðs.
Sarpur.is: Þjms. 1959-127.

 


Aðalvalmynd

  • Sýningar & viðburðir
    • Grunnsýningar
      • Þjóð verður til
        • Tímabil
      • Sjónarhorn
    • Sérsýningar
      • Eldri sýningar
      • Sýningar í gangi
      • Sýningar framundan
    • Aðrar sýningar
      • Gripur mánaðarins
      • Hús Þjóðminjasafns
      • Ljósmynd mánaðarins
      • Vefsýningar
        • Minningarsjóður Ásu G Wright
    • Viðburðir
      • Fyrirlestrar
      • Eldri fyrirlestrar Þjóðminjasafns
      • Viðburðir framundan
      • Samferða um söfnin
  • Þjónusta
    • Fyrir gesti
      • Aðgengi
      • Fjölskyldan
      • Opnunartími og verð
      • Staðsetning
      • Verslun og veitingar
    • Fræðsla
      • Leiðsögn fyrir hópa
      • Skólaheimsóknir
        • Leikskólar
        • Grunnskólar
        • Framhaldsskólar
        • Háskólar
        • Á eigin vegum
        • Fræðslupakkar fyrir grunnskóla
      • Víkingaþrautin
        • Þrautirnar
    • Salarleiga
      • Fundarherbergi Safnahúsinu við Hverfisgötu
      • Fyrirlestrasalur Þjóðminjasafninu við Suðurgötu
      • Ráðstefnu- og tónleikasalur Safnahúsinu við Hverfisgötu
      • Leiga á Myndasal fyrir móttökur
    • Önnur þjónusta
      • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
      • Beiðni um lán á safnkosti
      • Bóka- og heimildasafn
      • Eftirtökur af ljósmyndum hjá Ljósmyndasafni Íslands
      • Viltu afhenda safninu muni eða myndir?
  • Stofnunin
    • Um safnið
      • Fréttir
      • Hlutverk og stefnur
      • Lög og reglugerðir
      • Saga safnsins
      • Skipurit
      • Minjar og Saga
      • COVID-19
    • Starfsemi
      • Fjármál og þjónusta
        • Bóka- og heimildasafn
        • Skjalasafn
      • Húsasafn
      • Ljósmyndasafn Íslands
        • Gjaldskrá
        • Myndasöfn
        • Rannsóknir
        • Skráning
        • Varðveisla mynda
        • Þekkir þú myndina
      • Munasafn
        • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
        • Skil á gripum úr fornleifarannsókn
        • Beiðni um sýnatöku á safnkosti
        • Beiðni um lán á grip til sýninga
        • Forvarsla
        • Þjóðháttasafn
      • Rannsóknarstöður
      • Starfsfólk
      • Laus störf
    • Útgáfa
      • Bækur og rit
      • Handbækur
      • Stafrænt fræðsluefni
        • Börn á safninu
        • Gamalt og gott
        • Fyrirlestrar
        • Safnið í sófann
      • Skýrslur
        • Fornleifarannsóknir
  • Vefverslun
  • En
    • Museum information
      • Visit
        • Family Room
        • Opening hours and prices
        • Café and shops
        • Location
        • Guided Tour
      • Exhibitions
        • Permanent Exhibitions
        • Temporary Exhibitions
        • Previous Exhibitions
      • About the Museum
        • Historic Buildings
        • Photographs and Prints
        • History and Role
      • Applications
        • Application for access to Museum objects for examination
        • Application for sampling
      • COVID-19
    • Upcoming events and exhibitions
    • Web store
    • IS
  • Leita

Leita á vefnum


Póstlisti Þjóðminjasafnsins

Þjóðminjasafn Íslands Suðurgötu 41, 102 Reykjavík
Sími: 530-2200
thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga nema mánudaga frá kl. 10-17
Persónuvernd hjá Þjóðminjasafni Íslands
Safnahúsið Hverfisgötu 15, 101 Reykjavík
Sími: 530 2210
thjodminjasafn@thjodminjasafn.is Opið alla daga nema mánudaga frá kl. 10-17

  • Instagram
  • Facebook
Opnunartími og verð

Þetta vefsvæði byggir á Eplica