Að rækta garðinn sinn
SEPTEMBER 2018
Ljósmyndari Björn Björnsson
BB1-3879
Á fyrri hluta síðustu aldar byggðist Reykjavík hratt upp. Hefð hafði skapast fyrir því, jafnt til sjávar og sveita, að hafa kartöflugarða við hús og bæi til að tryggja gott aðgengi að kartöflum og öðrum rótarávöxtum. Stórfjölgun íbúa Reykjavíkur með tilkomu íbúðarblokka og annarra fjölbýlishúsa kallaði á nýjar lausnir varðandi garðlönd. Til að svara þessari þörf útbjó Reykjavíkurbær ræktunarlönd sem lágu „í hálfhring um bæinn, frá Sundlaugunum að norðan um Kringlumýri og Fossvog vestur á Mela.‟1) Margir áttu um langan veg að fara í þessa leigugarða og samgöngur með öðrum hætti en nú. Því byggði fólk sér oft litla skúra á ræktunarlöndum sínum til að geyma áhöld og annað sem með þurfti við ræktunina og til að hafa afdrep. Sumir fóru jafnvel svo langt að byggja sér heilsársbústaði til að hafast við á skikanum sínum.
Fyrstu ræktunargörðunum í Reykjavík var úthlutað árið 1933.2) Hvert garðsvæði bar sérstakt heiti til aðgreiningar. Hér er horft yfir svokallaða Seljalandsgarða, norðan við sjálfa Kringlumýrina3) árið 1958. Eftirmiðdagssólin skín á byggðina og snjóinn sem umlykur hana. Sjá má Stýrimannaskólann, vatnsgeymana á Rauðarárholti í baksýn sem og hús við Háteigsveg og Úthlíð. Lengst til hægri á myndinni má sjá erfðafestubýlin Fagradal og Hlíðardal.4) Í lok sjötta áratugs síðustu aldar var farið að taka lönd í Kringlumýri undir íbúabyggð og voru þá ræktunarlöndin lögð af.5) Nú er öðruvísi umhorfs í Kringlumýri þar sem risið hafa blokkir, verslunarhús og samgöngumannvirki og ekkert eftir sem minnir á ræktunarlönd borgarbúa frá miðri síðustu öld.
Kristín Halla Baldvinsdóttir
1) Þjóðviljinn 6. september 1944, bls. 8.
2) Þjóðviljinn 6. september 1944, bls. 8.
3) Morgunblaðið 12. maí 2001.
4) Drífa Kristín Þrastardóttir o.fl. 2013: Byggðakönnun, Borgarhluti 3 – Hlíðar, bls. 23.
5) Drífa Kristín Þrastardóttir og Guðný Gerður Gunnarsdóttir 2006: Húsakönnun, Kringlan – Listabraut – Kringlumýrarbraut – Milklabraut, bls. 6.