- Næsta færsla
- Fyrri færsla
Dulbúnir olíutankar við Skúlagötu
SEPTEMBER 2020
Ljósmyndari: Björn Björnsson
BB4-án nrs.
Á árum seinni heimsstyrjaldarinnar voru olíugeymar taldir líkleg skotmörk óvinahers, þess vegna var víða brugðið á það ráð að mála þá í felulitum. Ísland var hlutlaust land á stríðsárunum en var hersetið af Bretum og síðar Bandaríkjamönnum. Ávallt var viðbúið að þýskur her myndi gera árás á landið. Aðferðin við að dylja hlutverk olíugeymanna gat verið ólík og eru tvö þekkt dæmi þess á Íslandi að slíkir tankar hafi verið málaðir eins og um íbúðarhús væri að ræða til að afvegaleiða árásaraðila. Sennilegast er að þetta hafi verið gert vegna þess hve nálægt byggð þessir tankar stóðu og því talið mögulegt að blekkja óvininn á þennan hátt.
Tankarnir sem við sjáum hér að ofan stóðu við Skúlagötu í Reykjavík, á Klöpp við enda Klapparstígs þétt við íbúðarbyggð. Þeir voru í eigu Olíuverslunar Íslands, byggðir árið 1928 og stóðu í marga áratugi. Annað dæmi er til um slíka málun frá Siglufirði, þar sem tankur var dulbúinn sem íbúðarhús. Þar var reyndar farið svo langt að mála manneskju við einn gluggann og hurð með tröppum fyrir utan.1 Sá tankur er nú hluti af safnsvæði Síldarminjasafns Íslands.
Væntanlega hafa íslenskir málarar fengið vinnu við að mála tankana, enda sinntu Íslendingar margvíslegum störfum fyrir breska og bandaríska setuliðið á Íslandi á stríðsárunum. Höfundur þessa texta hefur eftir ömmu sinni að faðir hennar sem var málarameistari, hafi farið með hermanni út í Viðey og gefið leiðsögn um hvernig skyldi mála olíutank til að villa um fyrir óvinum.2
Fáar heimildir eru til um stríðsminjar af þessu tagi þó að þær hafi staðið nærri byggð enda málning ekki jafn varanleg og aðrar minjar s.s. steinsteypt loftvarnarbyrgi eða braggar. Þegar tankarnir hafa verið málaðir að nýju, eða teknir niður, hefur smátt og smátt fennt yfir þessa frumlegu feluaðferð.
Kristín Halla Baldvinsdóttir
1) http://www.sild.is/frettir/nr/283
2) Emilía Emilsdóttir 4.6.2020.