Þjóðminjasafn Íslands

Valmynd


Þú ert hér Forsíða - Sýningar & viðburðir - Aðrar sýningar - Ljósmynd mánaðarins

Ljósmynd mánaðarins

  • 2021

    júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2020

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2019

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2018

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, febrúar, janúar

  • 2017

    nóvember, október, ágúst, júlí, júní, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2016

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2015

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2014

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2013

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar

  • 2012

    desember, nóvember, október, september, ágúst, júlí, júní, maí, apríl, mars, febrúar, janúar


Ljósmynd mánaðarins
  • Næsta færsla
  • Fyrri færsla

„Alvarleg starir myndin mín...“

Janúar 2017

3.1.2017

 Auð bakhlið harðspjaldaljósmynda 19. aldar varð mörgum freisting til að skrifa á hana ýmiss konar athugasemdir. Þessi venja virðist vera alþjóðleg þó að henni hafi lítill gaumur verið gefinn í skrifum um harðspjaldamyndir.[1] Póstkort voru enn ekki orðin framleiðsluvara, en margir textanna voru áþekkir þeim sem síðar rötuðu á þau. Það gat einfaldlega verið tökuár myndarinnar ásamt nafni eða staðarheiti. Sá sem myndin var af gaf hana oft öðrum og skrifaði á bakhliðina kveðju til þess, sem myndin var ætluð. Þá gátu jafnvel ljóð flotið með. Á tímum þegar pappír var fágætur var ekki skrítið að hann væri nýttur til fulls. Auð síða kallaði á skrif.  Samhliða jók árituð kveðja á minningargildi myndarinnar.Mynd mánaðarins

 Siðurinn er jafn gamall því að menn hófu að taka ljósmyndir og setja á visit spjöld hér á landi. Dæmi þess er kveðja skrifuð 14. janúar 1867 af Kristjáni Eldjárn Þórarinssyni, skólapilti við Latínuskólann, aftan á mynd af honum til ónefnds skólabróður: „Þótt braut vora skilji/skipti nornir,/en fagran Fortúna/faðm þér bjóði/og leiði þig ástmey/ljósri mundu;/gleymdu ei alveg/Eldjárn gamla/ meðan þig gleður/ minning æsku.“[2]

Mynd mánaðarinsSumar athugasemdanna lúta að því hvernig fyrirsætunni finnist myndin af sér hafa lukkast. Tryggvi Gunnarsson alþingismaður skrifar þannig aftan á mynd af sjálfum sér um 1865: „Grínmynd tekin á Hallgilsstöðum.“[3] Ekki liggur nú ljóst fyrir þeim sem skoðar myndina í hverju grínið fólst. Var það kannski uppstillingin? Á aðra bakhlið skrifar móðir árið 1916 í orðastað barns: „Jeg er ársgömul á þessari mynd er jeg ekki heldur myndarleg? Nú er jeg ekki orðin nema skinn og bein eftir mislingana og lungnabólgu.“[4] Þetta dæmi sýnir að þessi siður hélst í meira en hálfa öld. Hefur líkast til fylgt tíma visit-mynda en þær voru við lýði hérlendis fram undir 1930.Mynd mánaðarins

Mynd mánaðarinsOft er það sjálfsmatið sem litar sýnina. Á mynd af fjórum vesturförum frá árinu 1876 hefur Jón Bjarnason prestur í Kanada skrifað: „Tekin í regni og þoku og því erum við allir eins og útilegumenn. Þú þekkir hin andlitin.“[5] Ekki er þó allt skrifað í hálfkæringi eða gleði. Júlíana Jónsdóttir skáldkona úr Akureyjum hefur fengið Frederik Löve ljósmyndara til taka mynd af sér á áttunda áratug 19. aldar, líklega í Stykkishólmi. Myndin er ekki merkt ljósmyndaranum, en baktjaldið segir til um hver hefur tekið hana. Aftan á myndina hefur Júlíana sjálf skrifað þessar tvær vísur sem lýsingu á mynd sinni:Mynd mánaðarins

Alvarleg starir myndin mín

sem minnist á hverfult alt

úr augunum varmi eingin skín

ömurlegt hart og kalt

og þessi fölva og bitra brún

blásin er köldum storm

og kringum vángan er rauna rún,

rituð með gremju form.[6]

Inga Lára Baldvinsdóttir

[1] Eina umfjöllun um þetta efni sem tekist hefur að hafa uppá er í bók Oliver Mathews The Album of Carte-de-Visite and Cabinet Portrait Photographs 1854-1914 sem kom út í London 1974.

[2] Sjá Þjms. Mms. 3355.

[3] Sjá Þjms. TrG. 131-37.

[4] Sjá Þjms. Mms. 20518.

[5] Sjá Þjms. Mms. 17177.

[6] Sjá Þjms. Mms. 16539.


Aðalvalmynd

  • Sýningar & viðburðir
    • Grunnsýning
      • Þjóð verður til
        • Tímabil
    • Sérsýningar
      • Eldri sýningar
      • Sýningar í gangi
      • Sýningar framundan
    • Aðrar sýningar
      • Hús Þjóðminjasafns
      • Ljósmynd mánaðarins
      • Vefsýningar
        • Minningarsjóður Ásu G Wright
    • Viðburðir
      • Fyrirlestrar
      • Eldri fyrirlestrar Þjóðminjasafns
      • Viðburðir framundan
  • Þjónusta
    • Fyrir gesti
      • Aðgengi
      • Leiðsögn fyrir hópa
      • Fjölskyldan
      • Kaupa miða
      • Opnunartími og verð
      • Verslun og veitingar
    • Fræðsla
      • Skólar
        • Leikskólar
        • Grunnskólar
        • Gullkista safnfræðslunnar
        • Framhaldsskólar
        • Háskólar
        • Á eigin vegum
        • Fræðslupakkar fyrir grunnskóla
        • Fræðsluefni
        • Fræðslupakkar
      • Bókun skólahópa
      • Stafrænt fræðsluefni
        • Börn á safninu
        • Gamalt og gott
        • Fyrirlestrar
        • Safnið í sófann
    • Salarleiga
      • Fyrirlestrasalur Þjóðminjasafninu við Suðurgötu
      • Leiga á Myndasal fyrir móttökur
    • Önnur þjónusta
      • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
      • Beiðni um lán á safnkosti
      • Bóka- og heimildasafn
      • Eftirtökur af ljósmyndum hjá Ljósmyndasafni Íslands
      • Leita í safneign
      • Viltu afhenda safninu muni eða myndir?
  • Stofnunin
    • Um safnið
      • Fréttir
      • Hlutverk og stefnur
      • Lög og reglugerðir
      • Saga safnsins
      • Skipurit
      • Minjar og Saga
    • Starfsemi
      • Fjármál og þjónusta
        • Bóka- og heimildasafn
        • Skjalasafn
      • Húsasafn
      • Ljósmyndasafn Íslands
        • Gjaldskrá
        • Myndasöfn
        • Rannsóknir
        • Skráning
        • Varðveisla mynda
        • Þekkir þú myndina
      • Munasafn
        • Beiðni um aðgang að gripum til skoðunar
        • Skil á gripum úr fornleifarannsókn
        • Beiðni um sýnatöku á safnkosti
        • Beiðni um lán á grip til sýninga
        • Forvarsla
      • Þjóðháttasafn
      • Rannsóknarstöður
      • Starfsfólk
      • Laus störf
    • Útgáfa
      • Bækur og rit
      • Handbækur
      • Skýrslur
  • Vefverslun
  • En
    • Museum information
      • Visit
        • Book your ticket now
        • Opening hours and prices
        • Café and shops
        • Location
        • Guided Tour
        • Family Room
      • Exhibitions
        • Permanent Exhibitions
        • Temporary Exhibitions
        • Previous Exhibitions
      • About the Museum
        • Historic Buildings
        • Photographs and Prints
        • History and Role
      • Applications
        • Application for access to Museum objects for examination
        • Application for sampling
    • Upcoming events
    • Web store
    • IS
    • Audio Guide
  • Leita

Leita á vefnum


Póstlisti Þjóðminjasafnsins

Þjóðminjasafn Íslands Suðurgötu 41, 102 Reykjavík
Sími: 530-2200
thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga frá kl. 10-17 - lokað mánudaga
Persónuvernd hjá Þjóðminjasafni Íslands
  • Instagram
  • Facebook
Opnunartími og verð

Þetta vefsvæði byggir á Eplica